Każdy z nas raz na jakiś czas zapomina, gdzie położył klucze lub nie pamięta czy wyłączył żelazko. Wraz z upływem czasu zmieniają się zdolności fizyczne i umysłowe, co dla wielu osób jest bardzo niepokojące lub przerażające. Jednak gdzie przebiega granica między zapomnieniem a demencją i jaka jest różnica między smutkiem a depresją? Jak dbać o zdrowie psychiczne na starość, aby pozostać sprawnym umysłowo, zadowolonym i szczęśliwym?
Zdrowie psychiczne na starość
Z upływem lat człowiek traci coraz więcej osób ze swojego otoczenia — przyjaciół i członków rodziny. To może prowadzić do samotności i smutku. Ponadto wraz z wiekiem pojawiają się zmiany w zdolnościach fizycznych i umysłowych, które czasami powodują lęk. Jednak nie każde zapomniane imię lub smutek świadczą o chorobie.
Czasami zapomnienie o czymś lub spowolnienie jest całkiem normalne i nie jest podstawą do niepokoju. Niemniej jednak depresja i demencja należą do najczęstszych chorób psychicznych, które dotykają osoby w podeszłym wieku. Poprzez własne zachowanie i tryb życia można przyczynić się do zapobiegania tym chorobom.
Jak starzeć się z godnością?
Godne życie wpływa na jakość życia na starość. Warunkiem tego jest utrzymanie sprawności umysłowej i zdolność do wykonywania czynności życia codziennego.
Zwykle zależność od innych ludzi wzrasta wraz z wiekiem. Umiejętność samodzielnego podejmowania decyzji i branie odpowiedzialności za własne życie, a także prywatność i przestrzeń osobistą odgrywają ważną rolę w utrzymaniu jakości życia.
Badania pokazują, że problemy ze zdrowiem psychicznym znacznie wpływają na jakość życia osób starszych. Wtedy mogą pomóc lekarze, psychiatrzy lub psychologowie.
Zdrowie psychiczne osób starszych
Lęk i depresja są najczęstszymi problemami zdrowia psychicznego u osób w podeszłym wieku, podobnie jak demencja. Z depresją wiąże się w szczególności izolacja społeczna, ale także niepełnosprawność lub słaby wzrok i słuch.
Szacuje się, że 17% osób w wieku powyżej 75 lat ma zaburzenia depresyjne, a 7% cierpi na poważną depresję. Depresja nie występuje częściej w starszym wieku niż w innych fazach życia, ale i tutaj nie należy jej ignorować.
Jak radzić sobie z przygnębieniem?
Osoby cierpiące na depresję zazwyczaj ograniczają kontakty społeczne. Należy zdecydowanie przeciwdziałać izolacji społecznej, która jeszcze bardziej nasila stany depresyjne. Rozmowa telefoniczna lub spotkanie mogą bardzo pomóc w takich przypadkach.
Czynności, takie jak gotowanie, sprzątanie lub słuchanie muzyki, mogą również poprawić nastrój.
Regularna aktywność fizyczna — najlepiej sporty, w których osiąga się wyniki, lub sporty grupowe — również zmniejsza objawy depresji u osób starszych.
W przypadku nastrojów depresyjnych bardzo ważne jest wsparcie rodziny i przyjaciół. Pomagają wspólne działania, takie jak spacery, oglądanie zdjęć i rozmowa.
Depresja w starszym wieku rzadziej wyraża się smutnym nastrojem i wiąże się z mniej wyraźnymi objawami niż u osób młodszych.
Depresję można złagodzić za pomocą leków lub terapii. Jeśli objawy utrzymują się, warto udać się do lekarza lub psychoterapeuty, również dlatego, że nieleczona depresja może stać się przewlekła. Ponadto niektóre leki mogą nasilać lub powodować depresję. Należą do nich leki przeciwnadciśnieniowe, uspokajające lub leki na chorobę Parkinsona i raka.
Czy demencję można wyleczyć?
W przypadku demencji zmniejsza się nie tylko pamięć krótkotrwała, ale także orientacja czasowa i przestrzenna oraz zdolność mówienia. Często występują zmiany w zachowaniu. Osoby dotknięte chorobą są apatyczne, niespokojne, wybuchają gniewem, są nadpobudliwe, niespokojne lub wycofane. W demencji występują również epizody depresyjne.
Większość form demencji – w tym choroba Alzheimera i demencja naczyniowe – nie są uleczalne. Jednak niektóre leki mogą opóźnić postępowanie choroby.
Wstępną diagnozę i terapię demencji może przeprowadzić lekarz pierwszego kontaktu. Dodatkowo warto udać się na konsultację do lekarza, który specjalizuje się w problematyce demencji.
